Προκαταβολικά πρέπει να ειπωθεί το εξής: Δεν θα μιλήσουμε με σχήματα, ονόματα, πρόσωπα, σύμβολα, ημερομηνίες και ορόσημα, αλλά θα εστιάσουμε περισσότερο στο πλαίσιο και το σχήμα που τα συνέχει όλα: Ο επαναοραματισμός, ή αλλιώς η επαναθεμελίωση/επανασχεδιασμός της δημοκρατίας, θεματική και του φετινού Συμποσίου της Σύμης, το οποίο φέτος είχε και την εξής καινοτομία: Δεν συγκέντρωσε μονάχα επιφανείς προσωπικότητες απ᾽όλο τον κόσμο, αλλά μέσω του «Young Leaders Project» συμμετείχαν και νέοι άνθρωποι, αντιπροσωπευτικά από πολλά σημεία της Ελλάδας, με διαφορετικό background αλλά με κοινή στόχευση: τη διαβούλευση-συζήτηση για το μέλλον της δημοκρατίας, δίχως προαπαιτούμενα, δίχως προϋποθέσεις και υποσχέσεις, όπως επέτασσε η έως τώρα πρακτική των κινήσεων και των σχημάτων που εμφανίστηκαν στη δημόσια σφαίρα.
Κατά δεύτερον η απαρχή και μόνο της συζήτησης για την επαναθεμελίωση της δημοκρατίας συνιστά από μόνη της το σπουδαιότερο μεταρρυθμιστικό project. Και εξηγούμαστε: Μεταρρύθμιση, όπως έχουμε πει κι άλλες φορές ως epikairo είναι η δημιουργία μιας νέας δομής, που δεν υπάρχει έως τώρα. Αυτή είναι και η διαφορά της από τον εκσυγχρονισμό, που δεν είναι άλλο από την βελτίωση της υφιστάμενης δομής χωρίς όμως να προσβλέπει στην εισαγωγή του καινούργιου και του τολμηρού. Ο επαναοραματισμός της δημοκρατίας δεν μπορεί να αρκείται σ᾽έναν ανασχηματισμό των παιχνιδιών μέσα στο παιδικό δωμάτιο: Αντίθετα, πρέπει να εστιάσει στη ριζική ανακαίνιση ολόκληρου του σπιτιού, που ας μην ξεχνάμε, στεγάζει όλους μας, ανεξαρτήτως πολιτικής προτίμησης, θρησκείας, φύλου και εθνικότητας.
Η απόπειρα συζήτησης για την επαναθεμελίωση της δημοκρατίας δεν μπορεί να γίνει ξέχωρα από την συζήτηση περί επαναθέσμισης της εξουσίας. Η εξουσία από την φύση της περιλαμβάνει εξουσιαστές-εξουσιαζόμενους, προνομιούχους και μη, όπου η διαπάλη για την εξουσία διεξάγεται με όρους κατάκτησης και νομής. Σήμερα ποια είναι η κεντρική ιδέα που διαπερνά τον δημόσιο διάλογο; Να αναζητηθούν συναινέσεις και συμμαχίες που θα διεκδικήσουν την εξουσία, η οποία είναι εκεί και περιμένει αυτόν που θα κάτσει πάνω στο βάθρο της. Αυτή η θέωρηση πρέπει να αλλάξει. Από τη στιγμή που τον καιρό της κρίσης η δημοκρατία κατέστη το σπουδαιότερο διακύβευμα, δεν μπορεί η πολιτική ατζέντα να ορίζεται από τον τρόπο κατάκτησης της εξουσίας, επομένως σήμερα η θέση του Παπανδρέου περί «αντιεξουσιαστών στην εξουσία» αποκτά μεγαλύτερη επικαιρότητα από ποτέ.
Δεν συλλαμβάνουν πολλοί ότι στην εποχή του κατακερματισμού της δημόσιας σφαίρας, των social media και του διαδικτύου η προσπάθεια χειραγώγησης των μαζών τείνει σταδιακά να εκλείψει. Η αμφισβήτηση της εξουσίας είναι περισσότερο έντονη από ποτέ, ωστόσο καθήκον της πολιτικής δράσης είναι να στρέψει την αμφισβήτηση της δημοκρατίας από το περιθώριο στο προσκήνιο, χαμηλώνοντας τα εμπόδια εισόδου και εξαλείφοντας λογικές που προωθούν την «αριστοκρατία» γνώμης και άποψης. Είναι περισσότερο αναγκαίο από ποτέ να αποκατασταθεί η έννοια της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και ακεραιότητας, έννοιες που στην Ελλάδα σχετικοποιήθηκαν όσο καμία άλλη.
Αν η πάλη για την εξουσία δεν συνοδευτεί από την επαναθεμελίωση της δημοκρατίας, τότε είτε θα γίνει με όρους εφόδου, είτε με όρους εξαμβλωματικών και άτολμων συνεργασιών. Αντίθετα, αν η δημοκρατία προηγηθεί της εξουσίας, αν η συζήτηση μετατοπιστεί στο πώς θα επαναοραματιστούμε τη δημοκρατία, τότε η εξουσία θα αποκτήσει νέο περιεχόμενο, υποστηριζόμενη από μια κοινωνική πλειοψηφία, η οποία θα εκφραστεί από ένα συλλογικό υποκείμενο γύρω από το οποίο θα συσπειρωθούν ευρύτερα προοδευτικά ρεύματα που θα θέσουν την ατζέντα της νέας «Αλλαγής».
Για ποια δημοκρατία λοιπόν μιλάμε; Για τη δημοκρατία της συμμετοχής, της διαβούλευσης, της ισότητας, της διαφάνειας, της διαβούλευσης, της ανεκτικότητας και της ανοικτότητας. Όμως για να γίνει πράξη αυτό το όραμα, χρειάζεται να εγκαταλειφθεί ο «ρεφορμισμός των ιδεών» για χάρη μιας ειρηνικής επαναστατικής διαδικασίας παραγωγής πολιτικής, που θα ξεπερνά την συζήτηση ανεύρευσης του «χρηστού κόμματος» ή της «χρηστής διακυβέρνησης». Αυτό δεν σημαίνει ότι η επαναθεμελίωση της δημοκρατίας αναστέλλει την πολιτική δράση. Ίσα ίσα την εντείνει και της προσδίδει περιεχόμενο, διαμορφώνει αρχές πάνω στις οποίες κινούνται οι νέες συλλογικότητες, με απλά λόγια διαμορφώνει πολιτική.
Ποιο είναι το κέντρο βάρους της τωρινής πολιτικής συζήτησης; «Ποιος θα βρεθεί να τα κάνει καλύτερα, ποιος θα εφαρμόσει καλύτερα μια σειρά πολιτικών;». Πάνω σ᾽αυτό ο πολίτης δεν αξιολογεί, αλλά ψηφίζει υπέρ ή καταψηφίζει έτοιμες λύσεις. Όμως η επαναθεμελίωση της δημοκρατίας δεν θέλει τον πολίτη αποδέκτη, αλλά και διαμορφωτή των πολιτικών, χρησιμοποιώντας εργαλεία άμεσης δημοκρατίας, όπως είναι π.χ. το δημοψήφισμα. Με άλλα λόγια το ερώτημα «ποιός θα εφαρμόσει» πρέπει να αντικατασταθεί με το ερώτημα «ποιος θα διαμορφώσει;»
Σ᾽αυτό το ερώτημα, ως χρήσιμη ιδέα μπορεί να χρησιμοποιηθεί η ιδέα των startup επιχειρήσεων, οι οποίες τον τελευταίο καιρό ανθούν ολοένα και περισσότερο στην χώρα μας. Ποια είναι επιγραμματικά τα χαρακτηριστικά μιας startup επιχείρησης; Ότι μια ομάδα νέων, ως επί το πλείστον, ανθρώπων ενώνουν τις δυνάμεις τους, χωρίς γραφειοκρατικές δομές υλοποιώντας μια καινοτόμα ιδέα που συλλαμβάνουν. Έχοντας αυτό υπόψη, θα μπορούσε να γίνει λόγος για νέο πολιτικό startup, το οποίο θα επιχειρήσει να υλοποιήσει την κεντρική ιδέα επανασχεδιασμού της δημοκρατίας, αξιοποιώντας το καλύτερο νέο ανθρώπινο δυναμικό της χώρας, χωρίς αποκλεισμούς, ταμπέλες και πάτρωνες, χωρίς αυθεντίες που χρησιμοποιούν τους νέους ανθρώπους για ίδιον όφελος, επίσης μια κατεστημένη εώς σήμερα πολιτική πρακτική.
Μέσω του ευέλικτου σχήματος του «πολιτικού startup», θα εκκινήσει και η προσπάθεια αναζήτησης μιας νέαςνομιμοποίησης των δημοκρατικών θεσμών και κατ᾽επέκταση της εξουσίας, μέσω της αξιολόγησης των προτάσεων διαμόρφωσης ενός νέου πλέγματος δημοκρατικών θεσμών, αλλά κι ενός νέου δημοκρατικού ήθους, που τόσο λείπει σήμερα από όλες τις πτέρυγες του πολιτικού φάσματος.
Για να γίνει όμως αυτή η αξιολόγηση απαιτείται μια κινητοποίηση του πολίτη και παράλληλα μια συνειδητοποίηση ότι αυτή η διαδικασία είναι απαιτητική, επίμονη, πολυπαραγοντική. Αυτό ενδεχομένως το καθήκον θέλει να εμφυσήσει ο Παπανδρέου με την ομιλία του στο Συμπόσιο της Σύμης στους «αγγελιοφόρους»: να μεταδώσουν το μήνυμα ότι η επαναθεμελίωση της δημοκρατίας περνά μέσα από τη συμμετοχή των πολιτών, χωρίς αποκλεισμούς, χωρίς ιεραρχίες, παρά μόνο με την θέληση να αλλάξουν τα πράγματα, να αλλάξουν τους όρους του παιχνιδιού.
Καταληκτικά επομένως, η ομιλία Παπανδρέου ήταν σαν την πέτρα που πέφτει στη λίμνη. Στην αρχή δημιουργούνται μικροί κύκλοι, που όσο πάνε διευρύνονται. Κοιτάζοντας γύρω του το ζοφερό πολιτικό τοπίο, διαφωνεί κανείς ότι το σκηνικό αυτό δεν είναι λιμνάζον;
- See more at: http://www.epikairo.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.